“Toen Rochdale jaren geleden de plannen presenteerde, was ik fel tegen. Het was hier zo mooi wonen, met laagbouw en veel groen. Veel woningen zouden gesloopt worden om plaats te maken voor nieuwe. Van renovatie was geen sprake. 

Er kwam veel verzet tegen die plannen. Met succes: uiteindelijk worden de meeste woningen nu toch gerenoveerd.”

“Een aantal woningblokken verkeerden in zo’n slechte staat, dat renoveren veel te kostbaar zou zijn. Dus dat klopt, mijn woning is gesloopt. Ik ben daarom verhuisd naar een appartement in een nieuw gebouwd complex voor 65-plussers. Ook hier in Jeruzalem.

Ik koos voor de bovenste, de vijfde verdieping. Vanwege het uitzicht. Daar geniet ik enorm van. Bovendien ben ik van 34 naar 61 vierkante meter gegaan. Met heel veel comfort. Die vernieuwing is zo gek nog niet.”

“Ik ben er juist ontzettend blij mee, al woonde ik sinds 1997 erg fijn in mijn oude huis. Maar er vertrokken veel bewoners vanwege de sloop. En de vrijgekomen woningen werden tijdelijk verhuurd. De hele samenhang in de straat verdween daardoor.

Voorheen zaten buren bij mooi weer op straat en raakte je al snel met elkaar aan de praat. Sinds de meeste oude bewoners verhuisd zijn, is iedereen veel meer op zichzelf.”

“Ik doe veel vrijwilligerswerk voor Share Nederland. Wij laten mensen weten dat Maitreya, de Wereldleraar zich onder ons bevindt.

Regelmatig zie ik nog een aantal van mijn oude buren, die ook in dit complex wonen. Maar voor nieuwe contacten heb ik dus eerlijk gezegd niet zoveel tijd.” 

“Als ik in Jeruzalem door de straten met de reeds gerenoveerde woningen loop, ben ik trots op het resultaat. De buitenkant ziet er hartstikke goed uit. Van binnen zijn de woningen ruimtelijker geworden, met een goede badkamer en keuken. Ze kunnen zo weer 25 jaar mee.”

Bij de ontwikkeling van het renovatieplan hebben we  gekozen voor een bepaalde basiskwaliteit en een basisplattegrond voor de woningen. De werkzaamheden waren erg omvangrijk. Daarom moesten bewoners hun woning verlaten.

“Tussen de 80 en 90 bewoners wilden terugkeren in hun eigen woning. Zij konden voor eigen aanpassingen kiezen”, aldus Martin. “Bijvoorbeeld de keuken toch op de originele pl ek, zodat er een extra slaapkamer gemaakt kon worden.”

De woningen zijn oorspronkelijk gebouwd als tijdelijk e oplossing voor de grote woningnood na de Tweede Wereldoorlog. Ze waren dan ook erg gehorig. “Dat was een van de grote uitdagingen van de renovatie”, zegt Martin.

“Boven- en onderburen hoorden elkaar. Dat hebben we opgelost met een geluidsisolerend plafond onder de tussenvloer. Bijkomend voordeel: de brandveiligheid is hiermee in orde.”

De woningen waren ook nauwelijks geïsoleerd. Dat was een andere uitdaging. “Maar,” vertelt Martin trots, “het is ons gelukt om de woningen zo te isoleren, dat ze nu energielabel B hebben. Alleen label A is nog beter.”

Tegenvallers waren er tijdens de renovatie ook. Het project is voorbereid in de periode dat het niet goed ging met de economie. Er zijn toen keuzes gemaakt die tijdens de uitvoering tot flinke discussies hebben geleid. 

Bijvoorbeeld over de kwaliteit van het stucwerk in de woningen. Martin: “Dat bleek veel slechter te zijn dan we op basis van onderzoek in een aantal woningen hadden verwacht. We hebben uiteindelijk veel meer uitgevoerd dan aanvankelijk was gepland.”

En meevallers? “De achtergevels! Die zijn in de loop der jaren met kunststof platen bedekt. Toen we die weghaalden, kregen we zicht op de oorspronkelijke betonnen gevel. Ik stond daar met de werkvoorbereider Willem Brian en zei: ‘Zou het niet mooi zijn om dat beton weer terug te brengen?’

Dát hebben we geprobeerd en h et is gelukt!”

Na de renovatie van de woningen rond de Pekelhari ngstraat zijn de huizen  tussen de Pieter Zeemanlaan en de Kapteynstraat aan de beurt. Dat zijn 113 woningen  in vier woonblokken rond twee hoven.

“Deze hoven en woonblokken zijn een rijksmonument”, aldus Martin. “Dat is een extra uitdaging voor de renovatie. We moeten bijvoorbeeld weer terug naar de oorspronkelijke maten voor de kozijnen.

De originele kleuren uit de jaren 50 hebben we ook al rond de Pekelharingstraat gebruikt. Daar zie je al hoe mooi het ook hier weer gaat worden.” 

“De bevolking werd jonger. Vanaf begin 2010 kregen vaste huurders stadsvernieuwingsurgentie. Dat geeft voorrang op WoningNet. Daardoor zijn er al veel vertrokken.

In hun woningen kwamen toen tijdelijke huurders om leegstand en kraak te voorkomen. Dat waren bijna altijd jongeren. De mensen die vertrokken waren vooral mensen die al 10, 20, 30 jaar in Jeruzalem woonden.”

“Over het algemeen wel, hoor. Je merkt vooral dat tijdelijke bewoners anders naar de buurt kijken en zeker naar de woning, omdat die toch gesloopt of gerenovee r d wordt.

De tijdelijke huurders hebben vaak een ander leefpatroon. Daardoor krijg je vaak wel wat meer overlastmeldingen dan normaal. En gemopper dat ‘ze’ anders schoonmaken.”

“Jeruzalem is echt een dorp! Maar ik zou het geen sociale controle willen noemen; eerder sociale contacten.

Je kunt in Jeruzalem best op jezelf zijn, maar als de buurvrouw bijvoorbeeld een paar dagen de gordijnen niet open t, dan wordt dat wel opgemerkt.”

“Minder dan vroeger, want er is al veel gesloopt of gerenoveerd of staat nog in de steigers.

De meeste tijdelijke bewoners zitten in de twee nog te slopen blokken. En in de twee nog te renoveren blokken. E n een aantal in gerenoveerde wisselwoningen, om kraak te voorkomen.”

“Voor de wijkvernieuwing heeft het stadsdeel een plan opgesteld om de bereikbaarheid, veiligheid en leefbaarheid tijdens de werkzaamheden op peil te houden. Dat is een leidraad bij alle projecten in de wijk. 

De renovatie-aannemer kwam bij de aanbesteding zelf al met een uitbreiding op dat plan. Dat was een van de redenen waarom we voor deze aannemer hebben gekozen.

Met alles wordt rekening gehouden. Komt bijvoorbeeld de verhuisstroom in een complex op gang? Dan plaatsen we in afstemming met het stadsdeel een grofvuilcontainer.”

“Ja. Het Robert Kochplantsoen is bijvoorbeeld helemaal opnieuw ingericht.

Sommige blokken zouden we aanvankelijk slopen, dus het groen kreeg een heel andere aandacht. Maar de gemeente heeft inmiddels nieuwe onderhoudsplannen voor de openbare ruimte en het groen gemaakt.”