Van Zosenerdam tot Waterlandplein
Het ontstaan van de Waterlandpleinbuurt
In oktober 2012 kreeg Nieuwendam-Noord officieel een nieuwe naam: de Waterlandpleinbuurt. Hiermee werd duidelijk dat de geschiedenis van de buurt aan een nieuw hoofdstuk begon. Het eerste hoofdstuk van de geschiedenis begon in 1516. Met de aanleg van een nieuwe dijk.
Eeuwenlang heeft Nederland gevochten tegen het water. Dijkdoorbraken kwamen veel vaker voor dan de geschiedenisboeken ons vertellen. Zo ook in 1516, in wat nu Amsterdam-Noord is. Na deze dijkdoorbraak werd een nieuwe dijk aangelegd: de Nieuwendammerdijk. Die maakt deel uit van de Waterlandse Zeedijk.
Een kaart van Nieuwendam uit ‘Gemeente Atlas van Nederland’ 1865-1870.
In de nieuwe dijk werd ook een sluis gemaakt. Hier vormde zich een dorpje. Het kreeg de naam van de dijk: Nieuwendam. De mensen die er woonden verdienden hun geld met handel, kleine handwerkbedrijfjes, scheepvaart en visserij.
Bij de sluis legden aan de kant van het IJ vrachtschepen aan. Goederen werden hier overgeladen in kleine bootjes. Die konden door de sluis en verder Noord-Holland in.
Aankomst van de gemeentepont bij het Sluisje in de Grote Haven aan de Nieuwendammerdijk. (Foto: Stadsarchief Amsterdam.)
Kleurrijke geschiedenis
Gezicht op de kerk in Nieuwendam in 1726, gezien vanuit het noorden. (Tekening van Jacobus Stellingwerff uit het Stadsarchief Amsterdam.)
De haven van Nieuwendam bloeide in de 19e eeuw, met scheepsreparatie, graanhandel en walvisvaart. Maar de groei van Amsterdam zat de haven steeds meer in de weg. Die moest plaatsmaken voor industrie. In de 20e eeuw groeiden kleine scheepswerfjes uit tot grote werven.
Tuindorp
Vanaf 1921 maakt Nieuwendam deel uit van de gemeente Amsterdam. Het dorp was voortaan een stadsdeel en werd flink uitgebreid met woningen. Die werden als tuindorp gebouwd; een stadswijk met een dorps karakter.
Hierdoor bleef Nieuwendam een dorp in de stad. De mensen kenden elkaar, hielpen elkaar en ontmoetten elkaar onder andere bij de vele verenigingen die het tuindorp rijk was.
Nieuwbouw in Nieuwendam in 1928. (Foto: Stadsarchief Amsterdam.)
Nieuwendam-Noord
Net als nu was er ook in de jaren 60 van de vorige eeuw een groot tekort aan woningen. In het hele land ontstonden nieuwe wijken. Aan de noordkant van Nieuwendam bouwde Amsterdam vooral middelhoge portiek-etagewoningen. Dit werd de wijk Nieuwendam-Noord. De wijk ligt langs de Ringweg Noord (A10) en heeft veel groen en water. Rochdale heeft hier onder andere woningen gebouwd aan de Waalenburgsingel en de Markengouw.
Een deel van Nieuwendam-Noord vanuit de lucht gezien, met het Waterlandplein en de Volendammerweg. (Foto: Stadsarchief Amsterdam.)
Net als in andere wijken in de stad uit de jaren 50 en 60 blijkt ook Nieuwendam-Noord niet het eeuwige paradijs. Aan het eind van de 20e eeuw wonen er veel grote gezinnen in te kleine huizen. En hebben veel mensen die er wonen moeite om rond te komen. De gemeente besluit hier iets tegen te doen. Samen met woningcorporaties, zorg- en welzijnsinstellingen én de wijkbewoners zelf worden de problemen aangepakt.
Vernieuwing van de wijk
Een nieuwe naam voor de wijk staat symbool voor het begin van de vernieuwing. Het doel is de Waterlandpleinbuurt veranderen van een wijk uit de jaren 60 naar een moderne en levendige gemeenschap. Een gemeenschap waarin wonen, werken en ontspannen hand in hand gaan.
Een nieuw winkelcentrum
De meest zichtbare vernieuwing van de Waterlandpleinbuurt zijn het nieuwe winkelcentrum en 6 woontorens op het Waterlandplein. Dit plein is het kloppende hart van de wijk. In de torens bevinden zich koopwoningen, sociale huurwoningen en huurwoningen in de vrije sector. Dit laat zien hoe gemengd de Waterlandpleinbuurt is geworden. Dat er een Aldi én een Albert Heijn in het winkelcentrum zitten, bevestigt dit.